Ryby w Stawie

RYBY WYSTĘPUJĄCE W TYM STAWIE

ŁOWISKO SPECJALNE “KAMIENIEC”

AMUR BIAŁY

Budowa zewnętrzna
Ciało silnie wyciągnięte, podobne do ciała klenia. Pysk tępy, zagłębiony pomiędzy otworami nosowymi. Otwór gębowy lekko dolny, pozbawiony wąsów. Partie brzuszne zaokrąglone. Łuski duże, 42-45 wzdłuż linii bocznej, poniżej linii bocznej 5 rzędów łusek, w odróżnieniu od klenia, który ma ich tylko 3-4. Płetwa grzbietowa z 10, a odbytowa z 11 promieniami. Pierwsze trzy promienie pojedyncze, nie dzielone. Zęby gardłowe, dwurzędowe, na brzegach skośnie ścięte, bocznie ścieśnione i piłkowato pofałdowane. Grzbiet ciemnozielony do czarnozielonego. Boki jaśniejsze, zielonkawe. Łuski ciemno obramowane (tworzą wzór siatki). Maksymalna długość 120 cm. 

Występowanie
Spokojne, głębokie rzeki i jeziora Równiny Chińskiej (optymalna temperatura wody 22-26°C). Trudno jest dokładnie ustalić obszar pierwotnego występowania tego gatunku, gdyż już od X wieku byt on sztucznie hodowany w Chinach i wsiedlany do wielu wód. Do Polski ryba ta sprowadzona została po raz pierwszy w 1964 roku, do Republiki Federalnej Niemiec trafiła w roku 1965. Obecnie jest szeroko rozpowszechniona w całej Europie. 

Tryb życia
Amur biały znosi wprawdzie niskie temperatury wody, jest jednak typowo ciepłolubnym gatunkiem. W Chinach, w rzece Jangcy, dojrzałość płciową uzyskuje już w 4 i 5 roku życia (w wodach chłodniejszych dopiero w 6-8 roku). Ikra składana jest w silnym prądzie wody ponad żwirowym podłożem, Okres inkubacji pelagicznie spływających z prądem rzeki jaj wynosi 32-40 godzin (przy temperaturze wody 27-29°C). 

Odżywianie
Młode ryby odżywiają się początkowo drobnymi organizmami zwierzęcymi. Kiedy osiągną długość 6-10 cm przechodzą na pokarm roślinny. Ich przewód pokarmowy wydłuża się, przekraczając 2-2,5-krotnie długość ciała. 

Ciekawostki
Amur w naszych wodach nie rozmnaża się. Ryba znajdująca się w wodach Polski pochodzi ze sztucznych zarybień.

KARAŚ

Budowa zewnętrzna
Ciało silnie wygrzbiecone, krępe, bocznie ścieśnione. Brak wąsów. Łuski duże, 31-55 wzdłuż linii bocznej. Płetwa grzbietowa wysoka z 17-25 promieniami. Jej górna krawędź jest wypukła. Pierwszy promień miękki, giętki, na tylnej krawędzi lekko piłkowany. W płetwie odbytowej 8-11 promieni. Płetwa ogonowa lekko wcięta. Zęby gardłowe jednorzędowe, 4-4. Na pierwszym łuku skrzelowym 23-33 wyrostki filtracyjne. Grzbiet brązowawy z zielonym połyskiem. Boki jaśniejsze, żółtawobrązowe. Strona brzuszna od żółtawej do brudnobiałej. Na trzonie ogona ciemna plama. Długość 20 do 35 cm. maksymalnie 50 cm. 

Występowanie
Od Anglii po wschodnią Rosję, zazwyczaj w płytkich, zarośniętych roślinnością wodną małych zbiornikach i jeziorach. Z powodzeniem wsiedlony w wielu miejscach, np.: w Hiszpanii. 

Tryb życia
Bardzo plastyczna ryba karpiowata, wytrzymująca silne zanieczyszczenia wody oraz wysokie deficyty tlenu. Okres zimowy spędza zagrzebana w mule, zapadając w swoistą śpiączkę zimową. Również zagrzebuje się w nim, gdy zamieszkiwany przez nią zbiornik wodny zaczyna wysychać. Tarło – w maju i czerwcu. Gotowe do rozrodu ryby gromadzą się w płytkich, obficie porośniętych podwodną roślinnością miejscach; Kleista ikra o średnicy 1-1,5 mm (150000-300000) przyczepia się do roślin. Okres inkubacji trwa 3-7 dni. Dojrzałość płciową ryby uzyskują przy długości 8-15 cm w 3-4 roku życia. 

Odżywianie
Rośliny wodne i małe zwierzęta denne (zwłaszcza larwy ochotkowatych i jętek). 

Ciekawostki
Inne, czasami całkowicie zapomniane nazwy karasia to… japończyk, japoniec, karaska i bąk. 

Uwagi
Karaś potrafi wytrzymać ekstremalnie niekorzystne warunki środowiskowe, jednak wówczas przybiera tzw. formę głodową, często spotykaną w ubogich, dystrogficznych, leśnych zbiornikach.

KARP

Budowa zewnętrzna
Dzika, podstawowa forma karpia (sazan) ma wyciągnięte, bocznie słabo ścieśnione ciało. Wysuwalny otwór gębowy ma położenie końcowe. Na górnej wardze występują cztery wąsiki (dwa dłuższe i dwa krótsze). Zęby gardłowe trójrzędowe. Łuski duże, 33-40 wzdłuż linii bocznej. U hodowlanych odmian ciało, w zależności od odmiany, bywa mniej lub bardziej wyciągnięte i wygr/biecone.

Wyróżnia się karpie:

• Karp łuskowy (pełnołuski) przypomina pełnym ułuszczeniem forme dziką, różni się jednak od niej dość wyraźnie znacznie silniejszym wygrzebieceniem.

• Karp lustrzeń ma tylko nieliczne, bardzo duże łuski, nieregularnie rozmieszczone na całym ciele.

• Karp linowy ma rząd dość dużych łusek wzdłuż linii bocznej, niekiedy także wzdłuż grzbietu.

• Karp goły jest całkowicie bezłuski lub też ma jedynie bardzo nieliczne pojedyncze łuski. Jego skóra jest gruba.

Płetwa grzbietowa z 20-26 rozwidlającymi się promieniami. W płetwie odbytowej jest ich 8-11, w brzusznej 9-11, piersiowej 16-17, w ogonowej zaś 19; wszystkie u góry wyraźnie się rozwidlają. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet zazwyczaj zielonobrązowy do zielonoczarniawego. Boki srebrzystobrązowawe, brzuch biały. Płetwy zielonoszare z brązowawym odcieniem, nierzadko czerwonawe. Długość 25-75 cm, maksymalnie 120 cm. Osiąga wiek 40 lat.

Występowanie
Pierwotnie tylko w zlewiskach mórz: Czarnego. Azowskiego i Kaspijskiego. Lubi ciepłe, stojące i wolno płynące wody o piaszczystym lub mulistym podłożu, obficie zarośnięte roślinnością. W rejonie swego pierwotnego występowania reprezentowany jest przez trzy podgatunki: Cyprinus carpio carpio (zlewiska Morza Czarnego, Azowskiego i Kaspijskiego), Cyprinus carpio haematopterus (basen Amuru, północne Chiny), Cyprinus carpio viridiolaceus (południowe Chiny, Wietnam). Jako podstawowa hodowlana ryba został już w XIII-XV wieku rozpowszechniony prawie w całej Europie.

Tryb życia
W ciągu dnia karp trzyma się zazwyczaj głębszych, zaciemnionych miejsc, przejawiając wzrastającą aktywność wraz z zapadającym zmierzchem. Tarło – maj do lipca, zależnie od kształtowania się w tym okresie temperatury wody. Na głowie i płetwach piersiowych samców słaba wysypka tarłowa. Ikra składana jest w płytkich, zacisznych, porośniętych roślinnością przybrzeżnych miejscach (również na zalanych wczesnoletnim przyborem łąkach), przy temperaturze wody od 18 do 20°C. Z powodu wysokiej temperatury tarła karpie żyjące w otwartych wodach naszej chłodniejszej szerokości geograficznej (również w Polsce), rzadko znajdują sposobność do odbycia naturalnego rozrodu. Składanie ikry odbywa się porcjami, z tygodniowym odstępem czasu. Zależnie od ciężaru ciała samicy składanych jest 200000-300000 jaj. Są one jasne, a po dostaniu się do wody pęcznieją, zwiększając prawie o połowę swą średnicę. Przyklejają się do wodnych roślin, podobnie jak i wykluwające się po 3-5 dniach larwy, które jeszcze następne 1-3 dni spędzają przyczepione do nich za pomocą znajdujących się na głowie przyczepnych organów. Po tym okresie spoczynku młode karpie muszą podpłynąć ku powierzchni wody aby napełnić powietrzem pęcherz pławny. Dopiero teraz są zdolne do samodzielnego pływania. Karpie hodowlane w stawach osiągają w trzecim roku życia ciężar 1-2 kg przy długości ciała 25-35 cm. Również dzikie karpie odznaczać się mogą tak szybkimi przyrostami, zazwyczaj jednak rosną zdecydowanie wolniej.

Odżywianie
Młode kapie zjadają rośliny i zwierzęcy plankton (wyrostki, skorupiaki). Przy długości około 18 mm zaczynają polować na zwierzęta denne. Osobniki dorosłe pobierają dodatkowo pokarm roślinny. Karpie rozpoczynają żerowanie dopiero przy temperaturze wody przekraczającej 8°C. jednak najlepiej przyswajają pokarm w temperaturze powyżej 20°C.

LESZCZ

Budowa zewnętrzna
Silnie wygrzbiecone, bocznie równie silnie ścieśnione ciało o tępym pysku i prawie dolnie ustawionym otworze gębowym. Średnica oka mniejsza od długości pyska. Łuski duże. 50-57 wzdłuż linii bocznej. Płetwa grzbietowa z 12, a odbytowa z 26-31 promieniami. Płetwy piersiowe sięgają do nasady płetw brzusznych. Zęby gardłowe jednorzędowe, 5-5. Grzbiet w kolorze od ołowianego do czarniawego, zazwyczaj zielonawo połyskujący. Boki jaśniejsze, metalicznie lśniące. Brzuch białawy o perłowym połysku. U starszych osobników jest on zwykle złocisty. Płetwy nieparzyste ciemnoszare; parzyste jasnoszare. Długość 30-50 cm, maksymalnie 75 cm.

Występowanie
W dużych, żyznych jeziorach i wolno płynących rzekach (kraina leszcza) na północ od Pirenejów i Alp. Od Irlandii i Anglii (nie występuje w północnej Szkocji i Kornwalii), przez Europę Zachodnią i Środkową, w południowej Norwegii, Szwecji i Finlandii. aż do Uralu. Tworzy dwa podgatunki: Abramis brama danubii (basen Dunaju) i Abramis brama orientalis.

Tryb życia
Młode ryby żyją w małych stadkach, w przybrzeżnej strefie wody. Starsze w jej głębszych rejonach, skąd wraz z nastaniem ciemności ciągną w poszukiwaniu pokarmu na przybrzeżne płycizny (głęboko penetrują muł, pozostawiając charakterystyczne ślady żerowania). Tarło – od maja do czerwca. W tym okresie u samców występuje silna wysypka tarłowa. Stado tarłowe wyszukuje płytkie, silnie porośnięte roślinnością miejsce w strefie brzegowej. Żółtawa ikra o średnicy 1,5 mm przykleja się do wodnych roślin. Okres wylęgania trwa od 3 do 12 dni. Dojrzałość płciową uzyskuje w 3-4 roku życia.

Odżywianie
Małe zwierzęta denne.

LIN

Budowa zewnętrzna
Zwarte, mocno zbudowane ciało o szerokim trzonie ogonowym. Oczy małe. Otwór gębowy mały, końcowy, w kącikach otworu gębowego jeden wąsik. Łuski drobne (95-100 wzdłuż linii bocznej), głęboko osadzone w grubej, śluzowatej skórze. W płetwie grzbietowej 12-13 promieni, odbytowa ma ich 9-11. Wszystkie płetwy zaokrąglone. U samców, poczynając od drugiego roku życia, przy długości 12 cm płetwy brzuszne wydłużają się, a ich drugi promień grubieje. Płetwa ogonowa lekko wklęsła. Zęby gardłowe jednorzędowe, 4(5)-5. Grzbiet jest najczęściej ciemnozielony lub ciemnobrązowy. Boki jaśniejsze mosiężnie połyskujące, strona brzuszna żółtawobiała. Długość 20-30 cm, maksymalnie 60 cm (ciężar do 7,7 kg). 

Występowanie
Przeważnie w wolno płynących rzekach oraz płytkich, nagrzewających się jeziorach i stawach o mulistym dnie, gęsto porośniętym podwodną roślinnością. Rozprzestrzeniony szeroko w całej Europie aż po Syberię. W Alpach spotykany do wysokości 1600 m n.p.m. Nie występuje na Islandii, w północnej Szkocji i Skandynawii. Brak go w Dalmacji, południowej Grecji i na Krymie. Ta karpiowata ryba spotykana bywa również w wodach słonawych, np.: w zalewach Morza Bałtyckiego. 

Tryb życia
Ostrożny, bardzo płochliwy samotnik, trzymający się w ciągu dnia w pobliżu dna, przejawiający zwiększoną aktywność po zapadnięciu ciemności. Tarło od maja do lipca, przy temperaturze wody od 19 do 20°C. Z chwilą zbliżania się pory tarła dojrzałe do rozrodu osobniki zaczynają grupować się w stada. Tarło jest rozciągnięte w czasie i trwa zazwyczaj od 1,5 do 2 miesięcy. Ikra składana jest porcjami w odstępach ok. 2 tygodni. Liczba jaj, zależnie od wielkości samicy, wynosi od 300000 do 900000 sztuk. Bardzo mała kleista ikra o średnicy 0,8-1 mm przyczepia się do wodnych roślin. W temperaturze wody 20°C okres inkubacji ikry wynosi ok. 3 dni. Wylęgające się larwy mają długość 4-5 mm. Mają one na głowie kleiste gruczoły, za pomocą których przyczepiają się do roślin, aż do czasu zresorbowania zawartości woreczka żółtkowego. Zabezpieczone są w ten sposób przed opadnięciem w muliste podłoże. Z chwilą wykształcenia się skrzeli kleiste gruczoły na głowie ulegają zanikowi. Lin rośnie wolno, uzyskując dojrzałość płciową w 3-4 roku życia. 

Odżywianie
W okresie młodocianym zjada plankton. Później pokarm jego stanowią małe zwierzęta denne (robaki, ślimaki, larwy owadów, mięczaki), rośliny, a także na pół przegniłe ich części. Zimą nie przyjmuje pokarmu. Zapada w rodzaj specyficznej śpiączki zimowej i spędza ten okres zagrzebany w mule.

OKOŃ

Budowa zewnętrzna
Ciało mniej lub silniej wygrzbiecone, co jest zależne od warunków troficznych, panujących w zamieszkiwanej przez ryby wodzie. Pysk tępy z. szerokim, końcowym otworem gębowym. Wieczko skrzelowc w tylnej części spiczasto wyciągnięte i zakończone mocnym kolcem. Małe łuski grzebykowe, 58-67 wzdłuż linii bocznej. Dwie płetwy grzbietowe. Pierwsza z 13-17 twardymi promieniami, druga z 1-2 twardymi 1 13-16 miękkimi. W płetwie odbytowej 2 twarde i 8-10 miękkich promieni. Grzbiet ciemnoszary do niebieskawego lub zielonooliwkowego. Boki jaśniejsze z 6-9 ciemnymi, poprzecznymi, pojedynczymi lub rozwidlającymi się prążkami. Brzuch od białego do czerwonawego, o srebrzystym połysku. Przy tylnej krawędzi pierwszej płetwy grzbietowej występuje czarna plama. Płetwy brzuszne i odbytowa czerwonawe. Samce są intensywniej wybarwione niż samice. Długość 25-30 cm, maksymalnie 51 cm. 

Występowanie
Szeroko rozprzestrzeniony w wodach płynących (do 1000 m n.p.m.) prawie całej Europy. Nie występuje w północnej Norwegii, Szkocji i na Półwyspie Pirenejskim, w południowych i środkowych Włoszech, zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego oraz na Peloponezie. 

Tryb życia
Stanowiskowa ryba. lubiąca spokojne wody z twardym podłożem. W młodości żyje stadnie. Stare osobniki są samotnikami. Tarło od marca do czerwca, zależnie od geograficznego położenia zamieszkiwanej wody (temperatura tarła 7-8°C). Ikra o średnicy 1,5-2 mm, składana jest w formie długich galeratowatych falbanek, zawieszanych na roślinach, kamieniach i zatopionych gałęziach. Okres inkubacji 2 do 3 tygodni. 

Odżywianie
Bezkręgowce, ikra i wylęg ryb oraz małe ryby. 

PŁOĆ

Budowa zewnętrzna
Ciało w zależności od wieku ryby i rodzaju zamieszkiwanej wody mniej lub bardziej wygrzbiecone, ścieśnione w płaszczyznach bocznych. Linia brzucha pomiędzy płetwami brzusznymi a odbytową zaokrąglona. Początek płetwy grzbietowej na linii nasady brzusznych (tylko czasami minimalnie przesunięty ku tyłowi). Otwór gębowy wąski, ustawiony prawic poziomo. Oczy czerwonawe (znak rozpoznawczy płoci, która jest bardzo podobna do wzdręgi), koliste duże łuski, 39-48 (najczęściej 42-45) wzdłuż linii bocznej. W płetwach piersiowych po 16 promieni, w grzbietowej i odbytowej po 12-14. Zęby gardłowe jednorzędowe 5/6/-5. Grzbiet ciemnozielony, do zielononiebieskiego, boki srebrzyste z żółtawym połyskiem. W okresie tarła brzuch połyskuje czerwonawo. Płetwy piersiowe, brzuszne i odbytowa są czerwonawe. Długość 25-30 cm, maksymalnie 50 cm. 

Występowanie
Europejskie wody stojące i wolno płynące na północ od Pirenejów i Alp, aż po Ural i Syberię. W dopływach mórz Czarnego i Kaspijskiego oraz systemach rzecznych, uchodzących do Morza Egejskiego, w Maricy i Wardarze, występują cztery podgatunki płoci. W Morzu Czarnym i Azowskim występuje anadromiczna, żyjąca w słonawych wodach forma Rutilus rutilus heckeli, w Morzu Kaspijskim zaś Rutilus rutilus caspicus. 

Tryb życia
Stadna ryba porośniętej roślinnością przybrzeżnej strefy. Zimę spędza w spokojnych, głębokich miejscach. Pora tarła od kwietnia do maja. W tym okresie u samców występuje wysypka tarłowa. Ikra kleista o średnicy 1 mm (50000 do 100000 sztuk, u formy wędrownej do 200000) przyczepia się, podobnie jak świeżo wyklute larwy, do podwodnych roślin, korzeni oraz kamieni. Okres wylęgania 4-10 dni. 

Odżywianie
Małe organizmy zwierzęce oraz rośliny.

SUM

Budowa zewnętrzna
Silnie wyciągnięte, bezłuskie, pokryte śluzem ciało. Głowa szeroka, grzbieto-brzusznie spłaszczona. Trzon ogonowy silnie ścieśniony w płaszczyznach bocznych. Otwór gębowy duży, końcowy. Szczęki z gęstymi, szczotkowatymi, drobnymi zębami. Na górnej szczęce 2 bardzo długie wąsy. Na spodniej stronie głowy 4 znacznie krótsze wąsy. Linia boczna pełna. Płetwa grzbietowa bardzo mała, licząca 3-5, odbytowa zaś 84-92 promieni. Jest ona bardzo długa i łączy się z płetwą ogonową. Pierwszy promień płetwy piersiowej jest pogrubiony, spiczasty i na tylnej krawędzi ma piłkowany grzebień. Pęcherz pławny otwarty. Grzbiet niebieskawoczrniawy, brązowy lub zielonkawy. Boki jaśniejsze, ciemno marmurkowate. Strona brzuszna brudnobiała z czerwonawym poblaskiem. Przeciętna długość wynosi 100 do 200 cm, maksymalna 300 cm (150 kg). Według dawnych przekazów sumy osiągały wiek ponad 100 lat. Pozostawmy to bez komentarza, jednak pewnym jest, że ryba ta dożywa kilkudziesięciu lat. 
Występowanie
Ciepłe jeziora, starorzecza i duże rzeki o miękkim podłożu, w Europie Środkowej i Wschodniej. Rzadko spotykany w Danii. Nie występuje na zachód od Renu, brak go na Półwyspie Iberyjskim i we Francji (z wyjątkiem Doubs), we Włoszech i południowo-zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego oraz dopływach Oceanu Lodowatego Północnego. Liczny w zlewisku Bałtyku i Morza Czarnego, gdzie spotykany bywa również w wodach słonawych. 
Tryb życia
Nocą aktywna, dzień spędzająca w ukryciu, ryba denna (głębokie jamy pod brzegami, zatopionymi pniami drzew i wśród roślinności wodnej). Zimą ciągnie w głębokie, zaciszne miejsca. W tym okresie nie przyjmuje pokarmu. Młode ryby bardziej towarzyskie, dorosłe osobniki wiodą samotny tryb życia. Tarło – od maja do lipca w wodzie o temperaturze nie niższej niż 18°C, stąd w północnych rejonach występowania tarło dobywa się w lipcu i sierpniu. W płytkim, silnie porośniętym roślinnością miejscu samiec formuje swym ciałem rodzaj gniazda (nieckę) z utworzonym z roślin niskim wałem. Składana jest tutaj, nierzadko przez kilka samic, kleista, jasnożółta, duża ikra o średnicy 3 mm (około 30 000 sztuk na kilogram ciężaru ciała samicy). Okres inkubacji wynosi 3-10 dni. Samiec opiekuje się ikrą i wylęgiem. Wylęgające się podobne do kijanek larwy mają długość około 7 mm. Przyczepiają się do gniazda i spoczywając bez ruchu wchłaniają zawartość woreczka żółtkowego. W pierwszym roku, w ciepłych rejonach swego występowania osiągają ciężar 300 g i mierzą 20 cm. Samce rosną szybciej i już w wieku 2-3 lat uzyskują dojrzałość płciową. Samice dopiero jako 3-5-letnie ryby. 

Odżywianie
W młodości plankton i małe zwierzęta denne. Rośnie bardzo szybko. Osiągnąwszy długość 30 cm odżywia się małymi rybami. Później jego pokarmem stają się ryby większe (miętus, leszcz, węgorz). Nie gardzi również żabami, traszkami, rakami, ptactwem wodnym i małymi sskami (piżmaki, myszy). W wieku dorosłym jest groźnym drapieżnikiem.

SZCZUPAK

Budowa zewnętrzna
Bardzo silnie wydłużone, bocznie słabo ścieśnione ciało, o przesuniętej daleko ku tyłowi płetwie grzbietowej. Brak płetwy tłuszczowej. Płetwy grzbietowa i odbytowa ustawiona naprzeciw siebie. Płetwa ogonowa rozwidlona. Długa głowa, o pysku uformowanym w kształcie kaczego dzioba. Szeroki otwór gębowy, szczęka dolna wysunięta do przodu. Szczęki, łuki podniebienne oraz język są silnie uzębione, na dolnej szczęce duże spiczaste kły. Wzdłuż ciała 110-130 małych łusek. Linia boczna kilkakrotnie przerywana. Ubarwienie bardzo zmienne, co zależy od charakteru zamieszkiwanej wody. Grzbiet brązowy lub zielonkawy, boki jaśniejsze z ciemnymi poprzecznymi plamami. Na głowie podłużne smugi. Brzuch białawy do żółtawego. Płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa z nieregularnymi ciemnymi plamami. Jednoroczne ryby, przebywające w silnie zarośniętych roślinnością przybrzeżnych rejonach zbiornika są najczęściej jasnozielone. Samce osiągają maksymalnie długość 100 cm, samice do 150 cm. Mogą żyć kilkanaście i więcej lat.

Występowanie
Szeroko rozprzestrzeniony w rzekach i jeziorach strefy klimatu umiarkowanego Europy, Azji i Ameryki Północnej. W dopływach Morza Północnego i Bałtyckiego, Morza Azowskiego, Czarnego, Kaspijskiego oraz Jeziora Aralskiego. W Alpach do wysokości 1500 metrów nad poziomem morza, w wodach słonawych Bałtyku, na Kaukazie i w Azji Mniejszej. We Włoszech od Padu do Tybru, w Norwegii do 66° szerokości geograficznej północnej.

Tryb życia
Stanowiskowa ryba czystych, spokojnych wód. Szczególnie liczna w jeziorach o bujnym poroście wodnej roślinności. Stoi tu prawie bez ruchu na skraju zarośli wodnych, czatując na swą zdobycz. Tarło od lutego do maja, co zależy od charakteru zasiedlanej wody. Tarliska znajdują się w płytkich, bujnie porośniętych roślinnością, brzegowych partiach zbiornika lub na zalanych wiosennym przyborem łąkach. W czasie tarła jednej dużej samicy towarzyszy z reguły kilka mniejszych od niej samców. Kleista ikra o średnicy 3 mm (40 000-45 000 na kilogram ciężaru ciała samicy) mocno przykleja się do podwodnych roślin. Okres wylęgania 10-30 dni. Larwy mają na głowie gruczoły, wytwarzające kleistą nić, za pomocą której przytwierdzają się na okres 10-20 dni do roślin. Młode szczupaki osiągają w pierwszym roku życia długość 15-30 cm. Dojrzewają płciowo w 2-4 roku życia.

Odżywianie
Świeżo wylęgłe szczupaki odżywiają się zooplanktonem. W miarę wzrostu aczynają polować, głównie na obunogi z rodzaju Gammarus, by przy długości 4 cm rozpocząć odżywianie się wyłącznie rybami. Dorosłe szczupaki zjadają również dostające się do wody małe zwierzęta lądowe (szczury, myszy, żaby i inne) oraz młode ptaki wodne.

TOŁPYGA BIAŁA

Budowa zewnętrzna
Wyciągnięte, nieco wygrzbie- cone, bocznie ścieśnione ciało, o szerokiej, spiczasto kończącej się głowie. Otwór gębowy górny, prawie pionowy, pozbawiony wąsów. Oczy małe, leżące poniżej środkowej linii głowy. Strona brzuszna z kilem biegnącym od wysokości szczelin skrzelowych do początku płetwy odbytowej. Łuski małe, 110-124 wzdłuż linii bocznej. Płetwa grzbietowa z 11-15, a odbytowa z 14-17 promieniami. Początkowe 2-3 promienie lekko pogrubione. Zęby gardłowe jednorzędowe, 4-4. Grzbiet ciemny. Boki i strona brzuszna u młodych ryb (1-3-letnich) srebrzyście ubarwione; w starszym wieku są ołowianoszare. Maksymalna długość 100 cm.

Występowanie
Ciepłe, głębokie wody płynące i jeziora na terenie Chin oraz w dorzeczu Amuru. Wprowadzona na Tajwan i do Tajlandii. Dzięki zabiegom zarybieniowym szeroko rozprzestrzeniana obecnie w wodach Europy Środkowej i Wschodniej.

Tryb życia
W swej ojczyźnie tołpygi białe ciągną w okresie letnim z rzek na zalewowe obszary, z których powracają dopiero jesienią. Tarło odbywa się latem przy temperaturze wody 23-24°C. Ikra (do 500000 na jedną samicę) swobodnie unosi się w wodzie. Po zresorbowaniu zawartości woreczka żółtkowego wylęg udaje się w spokojne zakole rzeki, gdzie w początkowym okresie odżywia się zwierzęcym planktonem. W rzece Jangcy dojrzałość płciową uzyskuje w 3-4 roku życia, w Europie Środkowej (Węgry) w 5-6 roku.  W polsce nie rozmnaża się w normalnych warunkach.

Odżywianie
Przy długości 5 do 10 cm w pokarmie młodych tołpyg białych zaczyna w coraz większym stopniu dominować fitoplankton. Równocześnie ich przewód pokarmowy wydłuża się, przekraczając 6-7-krotnie długość ciała.

Gatunki podobne
Bardzo podobna jest tołpyga pstra (pochodzi z Chin, rośnie dwa razy większa), której oczy położone są jeszcze niżej. Kil na jej brzuchu ciągnie się jednak tylko od płetw piersiowych do otworu odbytowego, a płetwy piersiowe są dłuższe – skierowane ku tyłowi sięgają poza nasady płetw brzusznych.

® © ŁOWISKO SPECJALNE “KAMIENIEC”

PRZYBORÓW 2018